नवी दिल्ली (वृत्तसंस्था) जगभरात कोरोनावर (corona) संशोधन सुरू आहे. इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी (Indian Institute of Technology) अर्थात् आयआयटी मंडी आणि इंटरनॅशनल सेंटर फॉर जेनेटिक इंजिनीअरिंग अॅण्ड बायोटेक्नॉलॉजीच्या संशोधकांना हिमालयातील बुरांश या वनस्पतीच्या पानांमध्ये ‘फायटोकेमिकल’ आढळून आले आहे. कोरोना संसर्गाच्या उपचारासाठी याचा उपयोग केला जाऊ शकतो, असा दावाही आयआयटीच्या संशोधकांनी केला आहे.
हिमालयीन वनस्पती बुरांश किंवा हिमालयीन प्रदेशात आढळणाऱ्या ‘रोडोडेंड्रॉन आर्बोरियम’ या वनस्पतीच्या रासायन युक्त पानांमध्ये व्हायरसविरोधी किंवा व्हायरसशी लढण्याची क्षमता आहे, असे संशोधनात असे दिसून आले आहे. या संशोधनाचे निष्कर्ष नुकतेच ‘बायोमॉलेक्युलर स्ट्रक्चर अँड डायनामिक्स’ या जर्नलमध्ये प्रकाशित झाले आहेत. कोविड-१९ महामारीचा उद्रेक होऊन जवळपास दोन वर्षे झाली आहेत आणि संशोधक या व्हायरसचे स्वरूप समजून घेण्याचा आणि संसर्ग टाळण्यासाठी नवीन मार्ग शोधण्याचा प्रयत्न करत आहेत, असे संशोधन पथकाचे म्हणणे आहे.
व्हायरसला प्रवेश करण्यापासून रोखण्यास सक्षम
‘व्हायरसविरूद्ध शरीराला लढण्याची क्षमता देणारा एक मार्ग म्हणजे लसीकरण आहे. पण लसीशिवाय मानवी शरीरावरील व्हायरसचा हल्ला रोखू शकणाऱ्या औषधांचा शोध जगभरात सुरू आहे. या औषधांमध्ये अशी रसायने असतात जी एकतर आपल्या शरीराच्या पेशींमधील रिसेप्टर किंवा ग्राही प्रोटीन्स मजबूत करतात आणि व्हायरसला त्यांच्यात प्रवेश करण्यापासून रोखतात किंवा व्हायरसवरच हल्ला करतात आणि त्याचे परिणाम आपल्या शरीरात रोखतात’, IIT मंडीतील स्कूल ऑफ बेसिक सायन्सचे प्राध्यापक श्याम कुमार मसाकापल्ली म्हणाले.
‘विविध उपचार पद्धतींचा अभ्यास केला जात आहे, ज्यात वनस्पतींपासून मिळणाऱ्या फायटोकेमिकल्सचा समावेश आहे. कारण त्यांच्या सहक्रियात्मक हालचालींमुळे आणि कमी विषारी तत्वांसह नैसर्गिक स्रोत म्हणून ते महत्त्वाचे मानले जातात. स्थानिक लोक आरोग्याच्या विविध प्रकारच्या फायद्यांसाठी हिमालयीन वनस्पती Buransh च्या पानांचे सेवन करतात’, असे त्यांनी सांगितले.
शास्त्रज्ञांचे संशोधन सुरू
‘शास्त्रज्ञांच्या टीमने फायटोकेमिकल्स असलेल्या अर्काची वैज्ञानिकदृष्ट्या तपासणी केली आणि विशेषत: त्यांच्या अँटीव्हायरल क्रियेवर लक्ष केंद्रीत केले. संशोधकांनी बुरांशच्या पानांमधून वनस्पती रसायने काढली आणि त्याचे व्हायरसविरोधी गुणधर्म समजून घेण्यासाठी त्यांचा अभ्यास केला, असे मसाकापल्ली यांनी सांगितले. ‘आम्ही हिमालयातून मिळवलेल्या रोडोडेंड्रॉन आर्बोरियमच्या पानांच्या वनस्पती रसायनांचे विश्लेषण केले आणि ते करोना व्हायरसविरूद्ध प्रभावी असल्याचे आढळले’, असे ICGEB शी संबंधित रंजन नंदा म्हणाले