नवी दिल्ली (वृत्तसंस्था) भारतीय बाजारात विकल्या जाणाऱ्या मीठ आणि साखरेत प्लास्टिकचे सूक्ष्म कण अर्थात मायक्रो प्लास्टिक आढळल्याची खळबळजनक बाब नवीन अभ्यासातून समोर आली आहे. मीठ आणि साखर हे मोठ्या ब्रँडचे असो की लहान ब्रँडचे, पॅकेज केलेले असो की खुले असो, या सर्वात प्लास्टिकचे सूक्ष्म कण आढळल्याचा दावा संशोधकांनी केला आहे. तसेच याचा मानवी आरोग्यावर होणाऱ्या दुष्परिणामाचा अभ्यास करण्याची गरज व्यक्त करण्यात आली आहे.
पर्यावरण संशोधन संस्था ‘टॉक्सिक्स लिंक’ने यासंबंधीचे महत्त्वाचे संशोधन केले आहे. त्यानुसार बाजारात उपलब्ध सर्व प्रकारच्या मीठ व साखरेत प्लास्टिकचे सूक्ष्म कण आढळले आहेत. मीठ, सैंधव मीठ, समुद्री मीठ आणि स्थानिक कच्च्या मिठासह १० सर्वात जास्त सूक्ष्म कण हे कृत्रिम साखरेत दिसून आले. प्रकारच्या मिठांचा अभ्यास करण्यात आला आहे. सोबतच ऑनलाइन आणि स्थानिक बाजारातून खरेदी करण्यात आलेल्या पाच प्रकारच्या साखरेची देखील तपासणी करण्यात आली. अभ्यासानुसार मीठ व साखरेच्या सर्व नमुन्यांमध्ये फायबर, रिल आणि इतर तुकड्यांच्या स्वरूपात प्लास्टिकचे सूक्ष्म कण आढळले.
या सूक्ष्म कणाचा आकार ०.१ मिलीमीटर ते ५ मिलीमीटर इतका आहे. संशोधनानुसार, मिठाच्या नमुन्यात प्रतिकिलो ६.७१ ते ८९.१५ सूक्ष्म कणाचे तुकडे आढळले. आयोडिनयुक्त मिठात प्रतिकिलो सर्वाधिक ८९.१५ सूक्ष्म कणाचे तुकडे सापडले, तर जैविक सैंधव मिठात प्रति किलोग्रॅम सर्वात कमी ६.७० तुकडे आढळले. अभ्यासानुसार साखरेच्या नमुन्यांमध्ये प्रति किलोग्रॅममध्ये ११.८५ ते ६८.२५ पर्यंत सूक्ष्म कणाचे तुकडे सापडले. आरोग्य व पर्यावरणाचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान करणाऱ्या मायक्रो प्लास्टिकच्या वाढत्या समस्येमुळे संपूर्ण जगात चिंतेचे वातावरण आहे.
प्लास्टिकचे हे अतिसूक्ष्म कण जेवण, पाणी आणि हवेच्या माध्यमातून शरीरात जात आहेत. नुकतेच झालेल्या काही संशोधनांनुसार फुफ्फुस, हृदय यांसारख्या मानवी अवयवांबरोबर आईचे दूध आणि पोटातील गर्भातदेखील मायक्रोप्लास्टिक आढळले आहे. यापूर्वी काही संशोधनांनुसार, भारतीय लोक दररोज १०.९८ ग्रॅम मीठ आणि जवळपास १० चमचे साखरेचा वापर करत असतात. जागतिक आरोग्य संघटनेने सूचवलेल्या आदर्श मर्यादेपेक्षा हे प्रमाण खूप अधिक असल्याचे संशोधनात नमूद करण्यात आले आहे.